خواص عسل طبیعی و ژل رویال , بره موم (تحقیق جامع) | عسل گراوان

بررسی جامع کنش های بیولوژیکی و خواص مربوط به اثرات سلامتی , خواص عسل طبیعی ، بره موم (پروپولیس) و ژل رویال

علاوه بر اینکه محصولات زنبور عسل همچون عسل، پروپولیس و ژل رویال به عنوان مواد غذایی به حساب می آیند،تحقیق هایی در رابطه با فواید آنها برای سلامتی و رفع انواع گوناگون بیماری وجود دارد. در این متن، تاثیر عسل، بره موم(پروپولیس) و ژل رویال بر بیماری های مختلف متابولیک، سرطان ها و سایر بیماری ها به صورت علمی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین نحوه ی کنش این محصولات به جهت حصول درک بهتر شرح داده شده است.

بررسی خواص عسل ، پروپولیس و ژل رویال و خواص بیولوژیکی آنها با تاکید صورت گرفته است. خواص عسل برای سلامتی همچون میکروب زدایی، درمان زخم و تاثیر آن بر بیماری های دیگر توضیح داده شده است. گزارش شده است که بره موم (پروپولیس) و عسل خواص متنوعی برای درمان بیماری های مربوط به معده، آلرژی ها، بیماری های زنان، بیماری های دهانی و مشکلات پوستی دارد. ژل رویال به خاطر آثار حفاظت کننده ای که بر سلامت دستگاه تناسلی، بیماری های تحلیل عصبی، درمان زخم و افزایش سن دارد شناخته شده است. از طرفی دیگر مکانیزم دقیق عملکرد عسل، پروپولیس و ژل رویال بر روی بیماری ها و فعالیت های مذکور با تحقیقات دانشمندان و محققان ثابت شده اند .

مقدمه :

پرورش زنبور عسل، علم و هنر طولانی کردن، ثبات و دوام بخشیدن به سلامتی از طریق مصرف محصولاتی است که از کندوی زنبور عسل به دست می آید که از میان آنها می توان به عسل، نان زنبور عسل، زهر زنبور عسل، گرده ی زنبور، بره موم  و ژل رویال اشاره کرد. در سال های اخیر کاربرد سریع محصولات زنبور عسل هم در طب سنتی و هم در طب مدرن مشاهده شده است. در حال حاضر، مطالعات بسیاری با هدف یافتن فواید مستقیم مربوط به سلامتی و داروشناختی محصولات زنبور عسل صورت می گیرد که منجر به رشد فزاینده ی خوراکی های کنشی و مغذی حاصل از این محصولات شده است. منظور از خوراکی های کنشی، خوراکی هایی است که نسبت به خوراکی های سنتی مغذی و فرآوری شده، توانایی بیشتری در بهبود سلامت روانی و جسمی دارند. این خوراکی ها تاثیرات مثبتی را بر روی حفظ سلامت عالی، تندرستی و کاهش شدت بیماری های مزمن می گذارند. بررسی حاضر بر روی خواص سلامتی محصولات زنبور عسل همچون عسل، پروپولیس و ژل رویال تمرکز دارد.

عسل :

عسل یک مایع شیرین است که به وسیله ی زنبور عسل تولید می شود. عسل به دلیل وجود ترکیبات بسیار مغذی خود که برای تندرستی انسان سودمند هستند، در سراسر جهان شناخته شده است. عسل به صورت سنتی به جهت بهبود زخم ها و بیماری های مربوط به معده مانند زخم معده، مورد استفاده ی مصری ها، یونانی ها، رومی ها و چینی ها قرار گرفته است. همچنین از خواص عسل به عنوان درمانی برای سرفه، گلودرد و درد گوش استفاده شده است. در هند، عسل لوتوس به صورت سنتی به جهت درمان عفونت چشم و سایر بیماری ها مورد استفاده قرار گرفته است. عسل علاوه بر اینکه به صورت خارجی استفاده می شود، می تواند به عنوان یک ماده ی غذایی کنشی به صورت داخلی نیز مورد استفاده قرار گیرد تا انرژی و مواد مغذی بدن را تامین کند و عملکرد اعضای حیاتی بدن را بهبود بخشد. این خواص عسل از زمان های باستان تا امروز مرسوم بوده است. وجود ترکیبات فعال عسل همچون گلوکز، فروکتوز، فلاونوئید، پلیفنول ها و اسیدهای ارگانیک، نقش مهمی را در تعیین کیفیت  عسل ایفا می کنند. عسل در بسیاری از کشورهای سراسر جهان تولید می شود و به عنوان یک درمان پزشکی مهم و یک ماده ی غذایی انرژی زا به سبب داشتن خواص دارویی و ارزش های غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه عسل، به سبب کنش های بیولوژیکی، فیزیولوژیکی و داروشناختی خود نیز معروف است.

بره موم :

پروپولیس  یا بره موم نامی عمومی است که به ماده ی صمغی ای که توسط زنبور عسل از برگ گیاهان گوناگون تولیذ شده و در فضای داخلی کندو در داخل شکاف ها و دریچه ورودی   انباشته می شود . واژه ی پروپولیس از یونانی گرفته شده است و قسمت “پرو” آن به معنی دفاع و قسمت “پولیس” آن به معنی شهر یا جامعه است یا به بیانی دیگر به سیستم دفاعی کندو زنبور عسل مربوط است. زنبور عسل با بره موم (پروپولیس) درز و سوراخ و شکاف های موجود در داخل کندو را با می پوشاند و . همچنین از آن برای صاف کردن سطح کندو نیز استفاده می شود، دمای داخلی کندو را ثابت (35 درجه ی سانتی گراد) نگه می دارد، و از اکندو در معرض ورود هوای ناخواسته  قرار بگیرد , جلوگیری می کند و با گذاشتن این ماده چسپ ناک در اطراف درب ورودی کندو از تاخت و تاز و حشراتی چون مورچه ها و غارتگران و مهاجمان جلوگیری می کند. به علاوه پروپولیس دیواره های 5 ضلعی سلولی شان را سخت می کند و مسئولیت ضدعفونی کردن محیط داخلی را برعهده دارد. بره موم معمولا در زمان قرار گرفتن در معرض گرما نرم و چسبناک می شود. همچنین این ماده دارای بوی خوشایندی است. پروپولیس و مشتقات آن به جهت خواص ضدعفونی کننده، ضد التهاب، آنتی اکسیدان، آنتی باکتریال، ضد کپک، ضدقارچ، ضدزخم و خواص تنظیم کننده ی سیستم ایمنی، کاربردهای متعددی در درمان بیماری های گوناگون دارند.

ژل رویال:

ژل رویال که ماده ای سفید یا زرد و چسبناک و ژل مانند که،از ترشحات غدد بزاقی و زیر زبانی زنبورهای کارگر تولید میشود . همچنین ژل رویال به هنگام تخم گذاری به مدت سه روز به مصرف لارو (نوزاد) زنبور عسل می رسد و باعث می شود تا این زنبورهای نوزاد سریعا رشد کنند . این تنها ماده ی غذایی است که در طول 3روز اولیه ی رشد لاروهای جوان و نابالغ به مصرف آنها می رسد و اما زنبور ملکه از ژل رویال به صورت ویژه در طول کل چرخه ی زندگی خود آن را مصرف می کند. رویالاکتین مهم ترین ترکیب موجود در ژل رویال است که سبب تغییرات ریخت شناسی لارو زنبور به جهت تبدیل شدن آن به زنبور ملکه می شود. این غذا دلیل اصلی طول عمر زیاد ملکه نسبت به سایر زنبورها است. ژل رویال به عنوان یک مکمل مغذی دارویی به طور گسترده جهت کمک به مقابله با مشکلات مزمن مربوط به سلامتی مورد استفاده می گیرد. به علاوه این ماده یکی از درمان های مفید برای انسان در هر دو طب سنتی و مدرن محسوب می شود. بسیاری از فعالیت های داروشناختی همچون تاثیرات آنتی باکتریال، ضد تومور، ضد آلرژی، ضد التهاب و همچنین تاثیرات موجود بر تعدیل دستگاه ایمنی بدن نیز جزو ویژگی های این ماده اند.

ترکیب شیمیایی عسل، پروپولیس و ژل رویال :

عسل به عنوان محلول فوق اشباع قندی نیز شناخته می شود. عسل طبیعی از 82.4 درصد کربوهیدرات، 38.5 درصد فروکتوز، 31 درصد گلوکز، 12.9 قندهای دیگر، 17.1 درصد آب، 0.5 درصد پروتئین، اسیدهای ارگانیک، مالتی مینرال ها، اسیدهای آمینه، ویتامین ها و هزاران انزیم دیگر تشکیل شده است. به علاوه، عسل دارای مقادیر کمی از اجزای ترکیبات فعال زیستی همچون فنولیک اسید، فلاونوئوید و آلفا توکوفرول است. اجزای عسل که به سلامتی کمک می کنند عبارتند از:  فنولیک اسیدها، فلاونوئیدها، آسکوربیک اسید، کاروتنوئیدها و آنزیم های خاصی همچون گلوکز اکسیداز و کاتالیز.

بره موم از مهم ترین ترکیبات محصولات زنبور عسل است. این ماده به طور عمده از رزین (50 درصد)، موم (30 درصد)، اسانس (10 درصد)، گرده ی گل (5 درصد) و سایر ترکیبات ارگانیک (5 درصد) تشکیل شده است. ترکیبات فنولیک، استرها، فلاونوئیدها، ترپن ها، بتا- استروئیدها، آلدهیدهای اروماتیک و الکل ها ترکیبات ارگانیک مهم موجود در پروپولیس هستند. دوازده فلاونوئید مهم با نام های پینوکمبرین، آکاستین، کریزین، روتین، لوتئولین، کامپفرول، اپیژنین، میریستین، نارینژنین، گلانژیت و کوئرستین؛ دو فنولیک اسید کافئیک اسید و سینامیک اسید و یکی از مشتقات استیلبن با نام رزوراتول در مشتقات پروپولیس به واسطه ی الکترون بری ناحیه ی مویینگی یافت شده است. بره موم همچنین دارای ویتامین های مهمی از جمله ویتامین B1، B2، B6، Cو e است و مواد معدنی مفیدی همچون منیزیم (Mg)، کلسیم (Ca)، پتاسیم (K)، سدیم (Na)، مس (Cu)، زینک (Zn)، منگنز (Mn) و آهن (Fe) است. تعداد کمی آنزیم همچون سوکسینیک دی هیدروژنیز، گلوکز-6- فسفاتاز، آدنوزین تری فسفات و اسید فسفاتاز نیز در پروپولیس موجود است.

ژل رویال شامل آب (60-50 درصد)، پروتئین (18 درصد)، کربوهیدرات(15 درصد)، لیپید (6-3 درصد)، نمک های معدنی (1.5 درصد) و ویتامین است. بر اساس آنالیزهای طیف سنجی مدرن، در ژل رویال تقریبا 185 جز ارگانیک یافت شده است. رویالاکتین مهم ترین پروتئین موجود در ژل رویال است. به علاوه ژل رویال دارای مقادیر مهمی از ترکیبات زیست کنش وری همچون 10- هیدروکسی 2- دسنوئیک اسید (HAD) است که دارای برخی از خواص تعدیل کننده ی سیستم ایمنی است. گزارش شده است که اسیدهای چرب، پروتئین ها، آدنوزین مونوفسفات (AMP) N1 اکسید، آدنوزین، استیل کولین، پلی فنول ها و هورمون هایی از قبیل تستوسترون، پروژسترون، پرولاکتین و استرادیول و سایر ترکیبات مهم زیست کنش ور نیز در ژل رویال موجود اند.

ترکیبات زیست کنش ور در عسل، پروپولیس و ژل رویال :

عسل، پروپولیس و ژل رویال در ترکیبات زیست کنش ور بسیار غنی هستند (جدول 1). ترکیبات ضروری  همچون پلی فنول ها و ویتامین ها به صورت طبیعی بخشی از زنجیره ی غذایی هستند و به عنوان مواد زیست کنش ور در نظر گرفته می شوند. این ترکیبات به صورت طبیعی در غذا موجود هستند و فواید زیادی برای سلامتی دارند. ترکیبات فنولیک ترکیباتی زیست کنش ور هستند. فنول ها ترکیباتی ارگانیک هستند که دارای یک حلقه ی آروماتیک هستند که به صورت شیمیایی در حضور مشتقات کنشی نظیر به نظیر با یک یا چند اتم تعویضی پیوند ایجاد می کنند.

در عسل، پروپولیس و ژل رویال، ترکیبات فنولیک معمولا به شکل فلاونوئیدها موجود اند. ترکیبات متنوع فنولیک خواص کاربردی محصولات زنبور عسل همچون خواص آنتی اکسیدان، ضد میکروبی، ضد ویروسی، ضد التهاب، ضد قارچ، خواص درمان کننده ی زخم و فعالیت های محافظت کننده ی قلب را موجب می شوند. تصویر 1 فواید بیولوژیکی مهم محصولات زنبور عسل را خلاصه کرده است.
تصویر 1

معرفی فعالیت های بیولوژیکی  و دارویی محصولات زنبور عسل:

خواص عسل برای سلامتی:

عسل و کنترل زخم :

از خواص عسل به طور سنتی همواره برای درمان زخم ها، نیش حشرات، سوختگی، بیماری های پوستی، جراحت و کورک مورد استفاده قرار گرفته است. اسناد علمی مبنی بر قابلیت خواص عسل در بهبود زخم، گواه سودمندی این ماده به عنوان عاملی ضدباکتریایی برای ترمیم زخم است. خواص عسل سبب فعال شدن پلاسمینوژن غیرفعال موجود در دهانه ی زخم می شود و باعث آزاد شدن آنزیم پروتئولیتیک می شود. پلاسمین باعث می شود تا لخته ی خون پس زده شود و فیبرین از بین برود. این آنزیم است که لخته های فیبرین را با بافت های مرده ای که به بستر زخم متصل هستند، می شکند.
مدارک بالینی که از تاثیر، خواص عسل در ترمیم زخم پشتیبانی می کنند، نشان می دهند که عملکرد هیچکدام از مرهم های ترمیم زخم سنتی و مدرن به خوبی عسل نیست. موارد خاصی نشان داده اند که خواص عسل حتی در زخم های عفونی که به مواد ضدعفونی کننده و آنتی بیوتیک جواب نمی دهند و زخم هایی که به واسطه ی باکتری های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک همچون استافیلوکوکوس اورئوس (MRSA) که در برابر متی سیلین مقاوم است بوجود آمده اند، محرک های ترمیم دهنده ی زخم را فعال می کند. خواص عسل همچنین به از بین بردن بافت های مرده کمک می کند و رشد بستر گوشتی و سالم زیر زخم را سرعت می بخشد.
بوی بد زخم یکی از ویژگی های عمومی زخم های شدیدی است که به واسطه ی گونه های بی هوازی باکتریایی که به وسیله گونه های باکتروئید و پپتواسترپتوکوکوس بوجود می آیند. ترکیبات بدبویی همچون آمونیاک، آمین ها و سولفور در طی متابولیسم آمینواسیدهای حاصل از خالص سازی سرم و پروتئین های بافتی توسط باکتری ها ایجاد می شوند. این ترکیبات با لاکتیک اسیدها جایگزین می شوند چرا که عسل میزان قابل توجهی از گلوکز را به کار می گیرد که به عنوان لایه ای در متابولیسم باکتری ها به مصرف می رسد و نسبت به آمینواسیدها در این فرآیند برتری دارد. آثار درمانی مشاهده شده پس از اعمال عسل عبارتند از بهبود سریع، تمیزی زخم، رفع عفونت، ترمیم بافت، به حداقل رسیدن التهاب و افزایش راحتی به هنگام پانسمان و مرهم گذاری به دنبال پایین تر بودن خاصیت چسبندگی به بافت.

مراقبت از بیماری های مربوط به کودکان :

خواص عسل همچنین با بهبود بخشیدن تولید بافت پوششی آسیب دیده ی سطح پوست، به کنترل آسیب های پوستی شکافدار، همچون دراز روده شکافی و کولوستمی می پردازد. خواص عسل تاثیرات مفیدی بر آسیب های پوستی کودکان که به دلیل استفاده ی بیش از حد از دستمال کاغذی و پوشک بوجود می آید و اگزما و پسوریازیس دارد. تاثیر مخلوط خواص عسل و موم عسل و همچنین روغن زیتون، بر روی بیماران مبتلا به پسوریازیس یا درماتیت آتوپیک مورد بررسی قرار گرفته است. یک آزمایش بالینی نشان داد که مخلوطی که حاوی عسل بوده است توسط بیماران به خوبی پذیرفته شده است و بهبودی چشمگیری را ایجاد کرده است. عسل دارای انواع متنوعی از متابولیت های اکسید نیتریک است که انتشار عفونت پوست موجود در پسوریازیس را کاهش می دهد.

عسل و زخم های دیابتی پا (DFU) :

استفاده از عسل یک درمان کم هزینه و موثر برای درمان DFU است. DFU اغلب به واسطه ی عفونت های میکروبی به شرایطی پیچیده تبدیل می شود و فرآیند بهبود را کند می کند. جدا از عفونت، علائمی همچون درد، تورم و قرمزی ممکن است در بیماران دوره ای که به اختلالات عصبی دچار هستند دیده نشود چرا که پاسخ های سیستم ایمنی این افراد ضعیف است و این موضوع تشخیص را پیچیده می کند. یک بررسی نشان داده است که استفاده از خواص عسل برای درمان زخم های وریدی نتایج بسیار مثبتی داشته است و میزان تایید بیماران از این درمان نیز خوب بوده است. خواص عسل در کنترل زخم مورد استفاده قرار می گیرد و در میان بیمارانی که زخم های آنها عفونت مبتلا به DFU یا زخم های پای Charcot بوده اند یا به شرایط پیچیده‌ای دچار هستند که در بیمارستان موفق به کنترل آنها نشده بودند، بسیار موثر عمل کرده است. به علاوه به هنگام استفاده از  خواص عسل،برای زخم بستر ، به خوبی عمل کرده  و آسیب را به حداقل می رسد.

عسل و بیماری های مربوط به معده و روده (GI):

عسل طبیعی از آنزیم هایی تشکیل شده است که جذب ذراتی همچون قند و نشاسته را سهولت می بخشند. ذرات قند موجود در عسل به شکلی هستند که می توانند به راحتی جذب بدن شوند. عسل همچنین دارای مواد مغذی همچون مواد معدنی، مواد شیمیایی گیاهی و فلاونوئیدها است که به فرآیند هضم در بدن کمک می کنند. از خواص عسل خالص خاصیت ضد میکروبی است که در برابر باکتری های پاتوژنیک و انتروپاتوژن هایی همچون گونه های سالمونلا، اشریشیا کولی، گونه های شیگلا و بسیاری از گونه های گرم منفی دیگر را دارد. ناحیه ی گوارشی معده و روده (GIT) دارای میکروب های مفید بسیاری است. برای مثال، بیفیدو باکتری یکی از میکروارگانیزم های اصلی است که برای استحکام یک سیستم GIT سالم ضروری است. توصیه شده است که مصرف غذاهای غنی در پروبیوتیک ها می تواند میزان بیفیدوباکتری های موجود در GIT را افزایش دهد. فعالیت های زیستی و افزایش این باکتری در حضور پروبیوتیک ها بهبود می یابد. برخی در آزمایش های برون تنی و درون تنی بر روی خواص عسل , آن را یک مکمل رژیمی عالی گزارش کرده اند که رشد لاکوباسیسلوس و بیفیدوباکتری را تسریع می کنند و قدرت پروبیوتیک آنها را در GIT کاتالیز می کنند. در شرایط برون تنی، اجزای پروبیوتیک عسل همچون اینولین، الیگوفروکتوز و الیگوساکارید ها تعداد لاکتوباسیلوس اسید وفیلوس و ال. پلانتاروم را به 100-10 جفت بیشتر افزایش دادند که این مسئله برای ریزجانداران موجود در روده مفید بوده است.

عسل و سلامت دهان :

از خواص عسل برای درمان بسیاری از بیماری های دهانی از جمله بیماری های لثوی، ورم دهان و بوی بد دهان استفاده میشود . به علاوه از خواص عسل برای جلوگیری از شکل گیری پلاک های دهانی، ورم لثه، زخم های دهانی و التهاب لثه همواره مورد استفاده قرار گرفته است. خواص ضد باکتری و ضد التهاب عسل می تواند رشد بافت تازه ی گوشتی را تحریک کند و به ترمیم سلول های آسیب دیده بینجامد. پورفیروموناس ژنژیوالیس یک باکتری گرم منفی است که التهاب لثه را پدید می آورد. عسل فعالیت های ضدباکتری را در برابر باکتری های بی هوازی شروع می کند و از بیماری های لثوی پیشگیری می کند. التهاب غشای موکوز در دهان (ورم دهان) ممکن است سبب قرمزی و تورم در بافت های دهانی شود و زخم های آشکار و دردناکی را پدید آورد. خواص عسل به سرعت به داخل بافت نفوذ می کند و در برابر ورم دهان به صورت موثر عمل می کند. بیشتر بوی موجود در فضای دهان به واسطه ی فعالیت میکروب های ریز پدید می آید. مطالعه ی اخیر نشان داده است که مصرف عسل به جهت فعالیت قوی آنتی باکتریال خود که نتیجه ی ترکیب متی گلیوکسال آن است، بوی بد دهان را بهبود می بخشد.

عسل و التهاب گلو و سرفه :

التهاب گلو که معمولا با عنوان گلودرد نیز شناخته می شود یک عفونت حاد است که به واسطه‌ی باکتری گونه‌ی استرپتوکوکوس در دهان و بینی ایجاد می شود. علاوه بر استرپتوکوکو، ویروس ها، باکتری های غیر استرپتوکوکو، قارچ ها و محرک هایی همچون آلودگی های شیمیایی نیز ممکن است سبب گلودرد شوند. عسل مانوکا با داشتن خواص ضدالتهاب، ضد ویروس و ضدقارچی خود برای درمان گلودرد موثر است. عسل لایه های داخلی گلو را می پوشاند و در حالی که گلو را تسکین می دهد، میکروب های مضر آنها را نیز نابود می کند.
یک مطالعه نشان داده است که از خواص عسل برای درمان سرفه هایی که به جهت عفونت دستگاه تنفسی فوقانی بوجود می آیند نسبت به سایر درمان ها از جمله دکسترومتورفان و دیفن هیدرامین موثرتر است. خواص آنتی اکسیدان و ضدمیکروبی عسل باعث به حداقل رسیدن سرفه های مداوم می شود و مصرف یک قاشق عسل بهبود خواب در کودکان و بزرگسالان را به دنبال دارد. یک مطالعه ی مقایسه ای بر روی کودکانی که محصولات طبیعی مختلفی را مصرف کردند گزارش می دهد که عسل به طور گسترده ای به عنوان درمانی برای ذات الریه به کار گرفته می شده است و تا 82.4 درصد بهبودی در این افراد حاصل شده است.

عسل و بیماری ریفلاکس معده :

بیماری ریفلاکس معده (GERD) یک عفونت موکوزی است که به واسطه ی ریفلاکس غیرعادی اسید معده به داخل لوله ی مری یا حتی شش ها رخ می دهد. علائم GERD عبارتند از سوزش معده، التهاب و بازگشت اسید. بیمار با مصرف عسل با پوشاندن لایه ی داخلی مری و معده به این درمان این موضوع کمک می کند و از بازگشت غذا و اسید معده به بالا جلوگیری می کند. با خواص عسل همچنین می تواند بافت های موجود در اسفنکتر را تحریک کند تا بار دیگر بهتر رشد کنند و در نهایت شانس ریفلاکس اسید را کاهش می دهد.

عسل و اختلال در هضم، ورم معده و زخم معده :

اختلال در هضم یک بیماری مزمن است که در آن اعضای GI و خصوصا معده و اولین قسمت روده ی کوچک غیر عادی کار می کنند. این بیماری ای است که علائم آن شامل دردهای بالای معده، سوزش معده، نفخ و حالت تهوع است. اختلال در هضم نشانه ی ابتدایی زخم معده است که می تواند نهایتا منجر به سرطان شود. ورم معده مربوط به دیواره‌ی داخلی ناراحت و ملتهب معده است. زخم معده نشانگر فرسایش یا زخم های باز در دیواره‌ی معده است.  خواص عسل به عنوان یک بازدارنده ی قوی در برابر عامل ایجاد ورم معده و زخم معده، یعنی هلیکوباکتر پیلوری (H.Pylori) در نظر گرفته می شود. مطالعات بالینی نشان داده اند که خواص عسل ترشح اسید معده را کاهش می دهد و آثار بهبودی را افزایش می دهد. بنابراین خواص عسل به جهت خواص آنتی باکتریال و محافظ خود به عنوان یک مکمل رژیمی استفاده می شود. ساختار قندی بالا و pH پایین عسل نتیجه ی تبدیل گلوکز اکسیداتیو به گلوکونیک اسید به واسطه ی گلوکز اکسادایز هستند. گلوکز اکسادایز که بر روی فعال کننده های تارزا و سلول های مخاطی که برای درمان زخم های حاصل از هلیکوباکتر پیلوری مورد نیازاند، نیز کار می کند.

عسل و التهاب معده :

التهاب معده که با نام آنفولانزای معده نیز شناخته می شود، سبب التهاب بخش گوارشی می شود. این شرایط می تواند به دنبال مصرف غذا و آب آلوده یا تماس فرد به فرد و شیوع عامل عفونت ایجاد شود. علائم التهاب معده شامل کم آبی، اسهال آبکی، نفخ، کرامپ های شکمی و حالت تهوع هستند. عوامل عفونی بسیاری همچون سالمونلا، شیگلا و کلستریدیوم هستند که می توانند این شرایط را بوجود بیاورند. یک مطالعه ی بالینی که در سال 2010 توسط عبدالرحمن صورت گرفت از درمان التهاب معده در نوزادان به واسطه ی خواص عسل گزارش می دهد. این مطالعه دریافت که جایگزین کردن عسل به جای گلوکز موجود در محلول استاندارد دهانی الکترولیت دهیدراسیون (ORS) می تواند طول دوره ی نقاهت بیمارانی که به التهاب معده دچار هستند را کاهش دهد چراکه میزان بالای قند موجود در عسل جذب ثانوی الکترولیت و آب در معده را بهبود می بخشد.

عسل و یبوست و اسهال :

یبوست مزمن یک بیماری معمولی است و انواع گوناگونی دارد که باعث دفع دشوار (دفع غیرعادی و سخت مدفوع) می شود. علائم دفع دشوار عبارتند از فشار زیاد، قطعات مدفوع که دفع آنها سخت است، احساس دفع ناقص، مدفوع سفت و ناهموار و زمان طولانی برای دفع. اسهال عبارت است از کار کردن شکم به صورت مکرر و داشتن مدفوع آبکی. عسل , اسهال حاصل از بیماری و ویروس را به حداقل می رساند. در موردی دیگر افرادی که مبتلا به سندرم التهابی روده (IBS) بودند و از اسهال یا یبوست شدید، نفخ و ناراحتی معده رنج می بردند، با استفاده از خواص عسل خام به صورت ناشتا به طرز موفق درمان شدند.

 عسل و بیماری های کبد و پانکراس :

خواص عسل به تسکین درد، تعادل سیستم کبدی و خنثی کردن سموم کمک می کند. پیچیدگی های موجود در سیستم کبدی می توانند مربوط به آسیب های اکسایشی باشند. خواص عسل باعث بوجود آمدن فعالیت های آنتی اکسیدان می شود که این فعالیت ها قابلیت تاثیر محافظت بر روی کبد آسیب دیده را دارا می باشند. آزمایشی که بر روی کبد موش هایی که با پاراستامول آسیب دیده بود انجام شد، نشان داد که فعالیت های آنتی اکسیدان و محافظ کبد در عسل باعث به حداقل رسیدن آسیب کبدی می شود. عسل که به میزان مساوی دارای فرکتوز و گلوکز است می تواند به ارتقای سطح بهتر قند خون کمک کند که این موضوع برای افرادی که از کبد چرب رنج می برند مفید است چرا که ذخیره ی کافی گلیکوژن را در سلول های کبدی فراهم می آورد. ذخیره ی ناکافی گلیکوژن در کبد، هورمون های استرس را ایجاد می کند و دلیل اصلی کبد چرب است. یک مطالعه ی دیگر گزارش داده است که پس از استفاده از عسل توالانگ  Tualang به عنوان درمان، کاهش چشمگیری در سطح گلوکز خون دیده شده است.

عسل و سلامت متابولیک و سلامت قلب :

عسل وحشی طبیعی دارای تاثیرات محافظت کننده از قلب و آثار درمانی در برابر بیماری های قلبی حاصل از اپی نفرین و عملکرد غیرطبیعی اعصاب محرک رگ ها است. یک رابطه ی متعادل میان فعالیت های از بین برنده ی رادیکال و میزان کلی فنولیک موجود در عسل مشاهده شده است. مصرف عسل کاهش چشمگیری را در خطر احتمال ابتلا به بیماری های متابولیک و قلبی نشان داده است. عسل تاثیرات محافظت کننده ی قلبی از جمله گشاد ساختن عروق، ایجاد تعادل در مجرای رگ ها و اصلاح آرایش لیپیدها را دارا می باشد. فلاونوئیدهای موجود در عسل گشادسازی عروق قلبی را بهبود می بخشد، توانایی پلاکت ها در ایجاد لخته را کاهش می دهد، از اکسیداسیون لیپوپروتئین های کم تراکم (LDL) جلوگیری می کند، لیپوپروتئین های پر تراکم را افزایش می دهد (HDL) و عملکرد موجود در غشا درونی قلب و عروق را بهبود می بخشد.
یک مطالعه که به جهت مقایسه ی پاسخ متابولیک خواص عسل صورت گرفته است نشان داده است که عسل در برابر سندرم متابولیک (MetS) دارای آثار بهبود دهنده است. سندرم متابولیک حاصل افزایش غیرعادی سطح قند خون، فشارخون، چاقی شکمی، چربی غیر عادی خون و استعداد بالا جهت ابتلا به دیابت، بیماری های کلیوی و قلبی می باشد. پلی فنول های موجود در عسل، آسیب های حاصل از تصلب شریان را از طریق تنظیم کاهشی مکانیزم های التهابی و انژیوژنیک کاهش می دهد. یک مطالعه ی بالینی که بر روی بیماران مبتلا به چربی بیش از حد در خون انجام شد، نشان داد که عسل میزان کلی کلسترول (TC) را کاهش می دهد و به طور قابل توجهی از افزایش سطح گلوکز پلاسما جلوگیری می کند. نیتکریک اکساید (NO) یک متابولیت موجود در خواص عسل است که دارای عملکرد حفاظت از قلب نیز می باشد.

عسل و درمان سرطان و سرطان زدایی :

عدم تعادل در مسیرهای پیام رسانی استروژن و گسترش سطوح استروژن نقش مهمی در ایجاد سرطان سینه و گسترش آن دارد. درمان های سرطان سینه بوسیله ی مورد هدف قرار دادن گیرنده ی استروژن (ER) در مسیر پیام رسانی آن صورت می گیرد. فیتواستروژن ها یکی از زیرشاخه های مواد شیمیایی گیاهی هستند که دارای ساختاری شبیه به استروژن موجود در پستانداران هستند و این ماده به آنها توانایی این را می دهد که به گیرنده های استروژن متصل شوند. چندین مطالعه ی آزمایشگاهی تاثیر خواص عسل در تعدیل مسیر پیام رسانی ER را بررسی کرده اند. یک مطالعه ی دیگر نشان داده است که عسل در سلول های MCF-7 دارای فعالیت دو فازی است. این فعالیت دوفازی عسل بدین صورت است که در برخی مواقع تاثیرات ضداستروژن در تراکم بالا و در برخی مواقع در تراکم پایین ایجاد می شود و در زمانی رخ می دهد که فیتواستروژن به گیرنده های استروژن متصل می شود. به علاوه گزارش شده است که کورستین از طریق مکانیزم وابسته ی بتا و آلفای ER خواص مرگ سلولی را ایجاد می کند. از سوی دیگر فعالیت های کشنده سلول های سرطانی سینه در انسان که از طریق عسل Tualang صورت می گیرد از طریق افزایش ترشح لاکتات دی هیدروژناز (LDH) ایجاد می شود و خواص کشندگی سلول ها توسط عسل را روشن تر بیان می کند. این مطالعه همچنین نشان داد که عسل تنها بر روی سلول های سرطانی لایه ی پستانی اثر کشندگی دارد و بر روی سلول های سالم پستان اثر مخربی نمی گذارد. بنابراین این موضوع نشان می دهد که عسل Tualang بسیار خاص عمل می کند و در مقابل از بین بردن لایه ی سلول های سرطانی پستان عملکردی انتخابی دارد و یک عامل قدرتمند در شیمی درمانی محسوب می شود.

عسل و سرطان کبد :

معمول ترین نوع سرطان کبد، هپاتوسلولار کارسینوما (HCC) است. خواص ضد تومور عسل بر سلول های کبد در بسیاری از مطالعات آزمایشی مورد بررسی قرار گرفته است. درمان سلول های سرطانی کبد HepG2 با استفاده از عسل، سطح نیتریک اکسید (NO) را در سلول ها کاهش می دهد و تعداد سلول های  سرطانی کبد را بسیار کاهش می دهد. این اتفاق باعث می شود که ویژگی کلی آنتی اکسیدان سلول ها را افزایش می دهد. بقای سلول های سرطانی با گونه های واکنش پذیر اکسیژن (ROS) و سطوح کافی از محرک های تکثیر و تمیز سلول های ROS افزایش می یابد. کاهش میزان NO که حاصل از درمان با خواص عسل است، از این مطالعه پشتیبانی می کند. بنابراین کاهش ROS و بهبود تاثیر خواص آنتی اکسیدان از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند و میزان سلول های سرطانی را کاهش می دهد. مطالعه ی دیگری که توسط عبدالعزیز و دیگران صورت گرفت، تاثیرات خواص عسل بر روی لایه ی سلولی HepG2 را مورد بررسی قرار داد. این گزارش نشان داد که عسل  بر روی سلول های سرطانی  آثار کشنده، ضد متاستاز و آنتی آنژیوژنیک را ایجاد می کند.

(Hep G2) یک دامنه سلولی سرطانی کبد در انسان هستند.

عسل و سرطان روده ی بزرگ :

اکثر سرطان های روده ی بزرگ با یک پولیپ آغاز می شود که عموما در لایه ی داخلی کولون یا راست روده ایجاد می شود و به سمت مرکزی رشد می کند. برخی از پولیپ ها خطرناک نیستند اما برخی در نهایت ورم غده ای را پدید می آورند و می توانند در آخر به سرطان منجر شوند. یک مطالعه که به بررسی تاثیرات شیمیایی پیشگیری کننده ی خواص  عسل های تک گل Gelam و Nenas بر روی سلول های سرطانی لایه ی کولون پرداخته بود، دریافت که خواص عسل از تکثیر سلول های سرطانی کولون جلوگیری می کند. التهاب سلول های سرطانی کولون که حاصل تاثیر هیدروژن پروکسید هستند، برای بررسی تاثیر عسل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که عسل از التهاب موجود در سلول های سرطانی جلوگیری می کند. مطالعه ی دیگری به جهت بررسی تاثیر خواص عسل خام بر روی مرگ سلولی در این نوع سلول ها صورت گرفت. به علاوه تمرکز بالای فنولیک (همچون کورستین و فلاونوئیدها) و فعالیت ضد تکثیری چشمگیری در برابر سلول های سرطانی روده مشاهده شد.

مکانیزم های مولکولی که در نتیجه ی خواص ضدتکثیری و ضدسرطانی عسل حاصل می شوند، شامل جلوگیری از چرخه ی سلولی، فعالسازی مسیر میتوکندری، افزایش نفوذپذیری غشای خارجی میتوکندری، افزایش خاصیت سلول کشی، تعدیل بار اکسایشی، کاهش التهاب، تعدیل پیام رسانی انسولین و جلوگیری از آنژیوژنسیس در سلول های سرطانی است (تصویر 2). به علاوه عسل از طریق تعدیل پروتئین ها، ژن ها و سیتوکین ها که مانع رشد سرطان می شود، تاثیر قدرتمندی بر سرطان می گذارد.

نشان داده شده است که چندین مورد از ترکیبات عسل از جمله کریزین، کورستین و کامپفرول در فازهای مختلفی از جمله G0/G1,G1 و G2/M از چرخه ی سلولی در سلول های ملانوما، سلول های کلیه ای، سلول های گردن، تومورهای کبدی، کولون و سلول های لایه ی مری جلوگیری می کنند. مسیر میتوکندریایی شامل زنجیره ای از تعاملات بین محرک هایی از جمله مواد مغذی، بار فیزیکی، بار اکسایشی و آسیب حاصل از درمان های شدید سرطانی از جمله شیمی درمانی و رادیوتراپی است. این محرک ها پروتئین های متعددی را در فضای غشای داخلی (IMS) میتوکندری از جمله سیتوکروم سی، تولید می کنند؛ این ماده آزاد می شود و در نهایت به هنگام مرگ سلولی به حداکثر می رسد. فلاونوئیدهای موجود در عسل در فعالسازی مسیر میتوکندریایی و ترشح پروتئین های سلول کش موثر هستند. افزایش نفوذ پذیری غشای خارجی میتوکندری (MOMP) مهم ترین مکانیزم ضد سرطان است که باعث ترشح پروتئین از IMS شده و ناگزیر به مرگ سلولی می انجامد. عسل با کاهش پتانسیل غشای میتوکندریایی باعث ایجاد MOMP در لایه ی سلول های سرطانی می شود. عسل همچنین با تشدید قطبش زایی خواص سلول کشی تاموکسیفن را تقویت می کند. نشان داده شده است که اجزای فلاونوئید عسل همچون کورستین، باعث تحریک MOMP شده و در نهایت به مرگ سلول های سرطانی منجر می شوند.
آپوپتوزیس یک عملکرد برنامه ریزی شده ی مرگ سلولی به جهت کنترل رشد سلولی و زدودن سلول های آسیب دیده از سیستم است. این فرآیند شامل MOMP است و به ترشح پروتئین های سلول کش IMS از جمله سیتوکروم سی می پردازد که سبب فعال شدن ترشح کاسپاز می شود که منجر به از هم گسیختگی بیشتر میتوکندری می شود و در نهایت به مرگ سلول های سرطانی می انجامد. تاثیر خواص عسل بر آنزیم ها، ژن ها و فاکتورهای رونویسی مسئول سلول کشی مورد بررسی قرار گرفته است. پلی (ADP-ribose) پلیمراز (PARP) آنزیم هایی مهمی هستند که در سلول کشی و ترمیم DNA نقش دارند. جلوگیری از فعالیت PARP، سلول هایی که نمی توانند DNA آسیب دیده را ترمیم کنند و از فازهای G2 و M چرخه ی سلولی عبور کنند را رونویسی می کند. بنابراین چرخه ی سلولی متوقف می شود. چرا که ترمیم DNA به دنبال عدم عملکرد PARP مختل می شود، سلول ها به عنوان سلول های آسیب دیده دسته بندی می شوند و در نتیجه ممکن است فعالیت سلول کشی افزایش یابد.
جلوگیری از فعالیت PARP بوسیله ی فلاونوئیدهای عسل یک استراتژی قوی برای هدف قرار دادن سرطان از طریق ترمیم نقص DNA آسیب دیده است. Bcl-2 و Bax به ترتیب پروتئین های ضدسلول کش و سول کش هستند. سرکوب کننده ی تومور p53 یک عامل رونویسی است که معمولا در انواع تومور غیرفعال است. این عامل رونویسی ژن های موجود در سلول کشی را تعدیل می کند. خواص عسل به تنظیم افزایشی Bax و تنظیم کاهشی Bcl-2 می پردازد. به علاوه کاسپاز ۳ و ۹ را فعال می کند و به افزایش p53 می پردازد و بدین ترتیب مانع سرطان می شود.
سطوح پایین ROS تکثیر سلولی را تشدید می کند، در حالی که که سطوح پایین آن به آسیب اکسایشی منجر می شود که عامل بروز انواع گوناگونی از سرطان است. جریان هموستاسیس اکسایشی-کاهشی برای رشد و تکثیر عادی سلول حیاتی است. به همین جهت عسل یک آنتی اکسیدان موثر است و به زدودن رادیکال های آزاد می پردازد. نقش خواص  عسل در جلوگیری از رشد و تکثیر سرطان به جهت توانایی آن در تنظیم بار اکسایشی است. خواص عسل دارای خواص ضدسرطان از طریق مکانیزم های آنتی اکسیدان و پرواکسیدان است که این مکانیزم ها به صورت انتخابی بسته به بار اکسایشی موجود در سلول های سرطانی عمل می کنند. اگر رشد سرطان تحت شرایطی که سطوح ROS بالا است، با سرعت صورت بگیرد، عسل به عنوان یک آنتی اکسیدان با به حداقل رسانیدن بار اکسایشی و زدودن ROS، رشد سلولی را به حداقل می رساند. از سوی دیگر تحت شرایطی که سطوح ROS پایین باشد،خواص عسل ممکن است به عنوان یک پرواکسیدان عمل کند و رشد سلولی را با تولید ROS بیشتر افزایش دهد و بار اکسایشی را به حداکثر می رساند. بنابراین تاثیر عسل بر مرگ سلول های سرطانی تحت شرایط گوناگون، متفاوت است.
التهاب عامل مهمی در اختلال نظم فرآیندهای فیزیولوژیکی است که به ایجاد تومورها و سرطان ها می انجامد. پروتئین کیناز فعال شده با میتوژن (MAPK) و فاکتور هسته ای کاپا B (NF-KB) دو مسیر مهم هستند که مسئول پاسخ التهاب آمیز در سلول ها هستند. فعال شدن MAPK و NF-KB سبب فعال شدن ژن های ایجاد کننده ی التهاب می شوند و پروتئین های ایجاد کننده ی التهاب یا سیتوکین ها را تولید می کنند. این عوامل شامل سیکلو اکسیژناز (COX-2)، پروتئین واکنشی سی (CRP)، لیپوکسیژناز- 2 (LOX-2)، اینترلوکین ها(IL-1β, IL-6) و TNF آلفا هستند. این اجزا نقش مهمی را در پاسخ های آنژیوژنسیس و التهابی که مربوط به سرطان هستند ایفا می کنند. IL-1β, IL-6و TNF-α سیتوکین هایی هستند که تکثیر سلول های سرطانی را با حفظ فنوتیپ التهابی در فضای میکروبی تومور تحریک می کنند. از سوی دیگر سیکلواکسیژناز- 2 (COX-2) و نیتریک اکسید سینتاز القایی (Inos) فاکتورهای درونزاد ضروری که مسئول رشد تومور هستند را ایجاد می کنند. فعالیت های iNOS می تواند بسته به نوع تومور القایی یا بازدارنده باشد.
پاسخ های زیستی که التهاب را تسهیل می بخشند می توانند تولید تومور را افزایش دهند چراکه التهاب عامل اصلی رشد سلول های سرطانی است. درمان و تسکین التهاب به سرکوب شکل گیری تومورها می پردازد و تومورها را بی خطر می سازد.  خواص عسل این پیشرفت و تومورزایی سرطان را از طریق کاهش دادن بروز MAPK و NF-KB در سلول های سرطانی، تقلیل می دهد. آبشار های MAPK مهم ترین مسیرهای پیام رسانی در تنظیم تکثیر سلولی، بقا و تمایز سلول ها هستند. NF-KB یک عامل رونویسی است که برای تنظیم پاسخ های ایمنی، التهاب و تومورزا است. NF-KB به هسته تغییر محل می دهد و میزان تقلیل IκBα را کاهش می دهد تا میزان ژن های درگیر در سلول کشی و تکثیر سلولی را که مسئول پیشرفت سرطان هستند را تنظیم کند. نشان داده شده است که فلاونوئیدهایی که در عسل یافت می شوند باعث افزایش سلول کشی شده و از آزاد شدن IL-1β, IL-6, TNF-α, iNOS, و COX-2 جلوگیری می کند. تومورها، غده های بدخیم و سرطان ها معمولا با چاقی و دیابت نوع 2 شیرین مقاوم در برابر انسولین افزایش می یابند. PI3K/Akt مسیری مهم در پیام رسانی انسولین است. مسیر PI3K/Akt همچنین نقش تعدیل لایه های فرعی که به رشد سلولی، بقا و پیشرفت سلولی مرتبط هستند را نیز دارا می باشد. سطوح بالای MAPK، NF-Κb و گیرنده ی 1 فرعی انسولین (IRS-1) و کاهش سطوح Akt به طرز فعالی با پیشرفت مقاومت انسولین در ارتباط هستند. اجزای موجود در عسل همچون کورستین از طریق افزایش میزان Akt و کاهش IRS، MAPKو NF-κB باعث افزایش مقاومت انسولین می شوند. تنظیم پیام رسانی انسولین از طریق عسل به فعالیت های ضد سرطان منجر می شود.
عسل با ارتقا بافت مخاطی سبب ایجاد آثار ضدانگلی می شود و رشد بافت های دانه ای را از طریق تاثیر آنژیوژنیک خود بر رگ ها تحریک می کند. عسل از طریق تولید هیدروژن پراکسید به صورت انتخابی عمل کرده و بر بافت های غیرسرطانی تاثیر آنژیوژنیک اعمال می کند و از سوی دیگر مانع آنژیوژنسیس در بافت های سرطانی می شود. خواص عسل تاثیرات آنژیوژنیکی دارد که از پاسخ درمان کننده ی زخم جلوگیری می کند، عمر سلول های سرطانی را کاهش می دهد و وقوع متاستاز را با مانع شدن از فعالیت های ژلاتیناز و پروتئاز کاهش می دهد. خواص عسل با مانع شدن از سه مرحله ی اصلی شکل گیری سرطان که آغاز، تکثیر و پیشرفت نام دارند، از رشد سرطان جلوگیری می کند.

خواص بره موم برای سلامتی :

بیماری های معده و روده :

عفونت انگلی معمولا از طریق تماس با سطوح آلوده رخ می دهد. علائم عفونت انگلی در مجرای GI شامل درد شکمی، اسهال، نفخ و حالت تهوع است. گزارش شده است که پروپولیس توانایی های متعدد بیولوژیکی از جمله فعالیت های ضدسرطان، آنتی اکسیدان و ضدالتهابی را دارا می باشد. مطالعات کمی هستند که حاکی از کاربرد بالینی پروپولیس در درمان عفونت های ویروسی باشند. در یک مطالعه به صورت آزمایشگاهی تاثیر اتانولیک مشتق شده از پروپولیس بر روی رشد و مقاومت Giardia duodenalis trophozoites مورد بررسی قرار گرفت. نشان داده شد که پروپولیس از رشد و مقاومت تروفوزوئیت ها جلوگیری می کند. همچنین این ماده سبب کاهش اتصال این ارگانیزم های انگلی می شود. همچنین در یک مطالعه ی بالینی که در آن به کودکان و بزرگسالان مبتلا به ژیاردیازیس پروپولیس داده شد، میزان بهبود بین 52 تا 60 درصد بود در حالی که افرادی که از درمان دارویی سنتی استفاده کرده بودند بهبود 40 درصدی داشتند و این مطالعه حاکی از توانایی عسل در برابر بیماری ژیاردیازیس است. یک مطالعه ی آزمایشگاهی دیگر نشان داد که پروپولیس دارای فعالیت های ضد حساسیت، ضد التهاب، ضداسید و ضد هلیکوباکتر پیلوری است که می تواند برای درمان زخم معده مصرف شود.

مراقبت های مرتبط با بیماری های زنان :

دلایل فراگیر که به التهاب واژن منجر می شوند واژینوز باکتریایی (BV) و ولوواوژینال کاندیدیازیس (VVC) هستند. خروج گونه ی لاکتوباسیلوس از واژن یک ویژگی تشخیصی در عفونت های واژینال است. این عفونت با رشد بیش از حد پاتوژن های واژن از جمله قارچ های مخمر مانند و بالارفتن Ph واژن رشد می کند. بیماران دیابتی بیش از دیگران مستعد عفونت های واژینالی هستند که به واسطه ی کاندیدا آلبیکانز ایجاد می شوند. یک مطالعه که بر روی اعمال محلول 5 درصد رقیق شده ی پروپولیس صورت گرفت، افزایش سلامت واژینال را نشان داد. پروپولیس علاوه بر فراهم آوردن آنتی بیوتیک و آنتی میکوتیک ها، به سبب داشتن خواص بی حس کننده ی خود سبب می شود تا علائم اولیه رفع شوند. بنابراین پروپولیس ممکن است برای Recurrent Vulvovaginal Candidiasis(RVVC) مورد استفاده قرار بگیرد و می تواند به عنوان یک جایگزین برای آنتی بیوتیک در بیمارانی که نمی توانند به دلیل درمان های دارویی همزمان از آنتی بیوتیک استفاده کنند قرار گیرد. مقایسه ی تاثیر پروپولیس و نیستاتین که یک ضد قارچ سنتی است، نتایج رضایت بخشی را نشان داده است. محلول عصاره ی پروپولیس (PES) نیز به کاهش سم در سلول های انسانی منجر می شود و می تواند به عنوان یک درمان جایگزین برای التهاب های مزمن واژن مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه PES دارای خواص ضد قارچ است و می تواند به عنوان ماده‌ی آنتی بیوفیلم برای RVVC استفاده شود تا رشد بیوفیلم سی آلبیکانز را متوقف کند و سبب خنثی شدن مقاومت موجود در داروی ضد قارچ شود.

بره موم و سلامت دهان :

در فضای دهان میزان زیادی میکروفلور باکتریایی وجود دارد و رشد بیش از حد باکتری ها ممکن است سبب مشکلات متعددی از جمله بیماری های دهانی شود. مطالعات نشان داده اند که پروپولیس می تواند به سبب خواص آنتی باکتریال خود از رشد پلاک های باکتریایی و پاتوژن هایی که سبب التهاب لثه می شوند، جلوگیری کند. محلول پروپولیس نسبت به کلرهگزیدین به صورت انتخابی عمل کرده و فعالیت کشنده‌ی تارهای رویان لثه را کاهش می دهد. علاوه بر این دهان شویه های حاوی پروپولیس در درمان زخم های جراحی موثر عمل کرده اند. این موضوع باعث می شود تا افراد برای استفاده از پروپولیس به عنوان دهان شویه تشویق شوند. محلول پروپولیس همچنین می تواند برای ضدعفونی کردن مسواک مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین استفاده از ژل خمیر دندان عصاره ی پروپولیس که حاوی اتانول است در برابر التهاب لثه که در میان گروهی از بیماران به واسطه ی پلاک های دندانی ایجاد شده بود بسیار موثر عمل کرد. همچنین عصاره ی پروپولیس به درمان بوی بد دهان، که شرایطی است که در آن افراد به طور شدید دارای نفسی بدبو می باشند کمک می کند، این شرایط به دنبال بهداشت بد دهان ایجاد می شود. خمیردندان یا دهان شویه ی پروپولیس به سبب داشتن توانایی برای کاهش دادن رشد پلاک های باکتریایی و میکروفلورهای پاتوژنی که سبب التهاب لثه و بوی بد دهان می شوند، مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین پروپولیس به عنوان یک عامل درمانی نیز ایفای نقش می کند.

بره موم و درمان سرطان :

یک مطالعه گزارش داده است که پروپولیس به جهت فعالیت ضدتومور خود و از طریق افزایش مرگ سلول های سرطان سینه، توانایی درمان سرطان سینه در انسان را دارا است. همچنین این ماده در برابر سلول های عادی سمیت کمی دارد یا فاقد سمیت است چراکه دارای خواص سمی انتخابی در برابر سلول های توموری است و باور بر این است که پروپولیس می تواند به یک عامل عالی به جهت درمان سرطان سینه تبدیل شود. یک مطالعه ی دیگر تاثیر شیره ی اتانول پروپولیس Algerian را بر روی رشد تومور ملانوما مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه نشان داده است که گالانژین که یک فلانوئید معمول در پروپولیس است به طرز قابل توجهی میزان سلول کشی را افزایش می دهد و در شرایط آزمایشگاهی مانع سلول های ملانوما می شود. پروپولیس Turkish نیز با افزایش بار شبکه ی آندوپلاسمی، میزان سلول کشی و فعالیت کاسپاز و کاهش پتانسیل غشای میتوکندریایی به صورت انتخابی بر روی سلول های سرطان ریه فعالیت می کند. این موضوع نشان می دهد که پروپولیس می تواند تکثیر سلول سرطانی را به حداقل برساند.

بره موم و مراقبت از پوست :

پروپولیس به صورت فراگیر در محصولات مراقبت از پوست همچون کرم ها و پمادها مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این ماده در محصولات پوستی به جهت خواص ضدآلرژی، ضد التهاب و ضدمیکروبی آن و همچنین عملکرد بهبود بخش آن بر ترکیب کلاژن است. مطالعه ی اخیر به مقایسه ی تاثیر پروپولیس و یک داروی سنتی با نام سیلور سولفادیازین پرداخته است. این مطالعه نشان داده است که پروپولیس به طور چشمگیری فعالیت رادیکال های آزاد را در درمان بستر زخم هایی که مسئول فرآیند ترمیم هستند، کاهش می دهد. یک مطالعه ی بالینی بر روی بیماران مبتلا به آکنه نشان داد که مصرف شیره ی پروپولیس حاوی اتانول توانایی بالایی در درمان آکنه ولگاریس دارد. همچنین پروپولیس با افزایش بافت های حاوی کلاژن، متابولیزم کلاژنی مثبتی را در زخم در طول دوره ی درمان ایجاد می کند. یک مطالعه به توضیح استفاده از پرپولیس به عنوان یک درمان جایگزین برای درمان زخم پرداخته است که نشان می دهد پروپولیس سبب زودتر بسته شدن زخم می شود، خصوصا تحت شرایط خاصی از جمله زخم های دیابتی پا (DFU).
مکانیزم های مولکولی که مسئول فعالیت های درمانی زخم در پروپولیس هستند در تصویر 4 نشان داده شده است. فیبرونکتین (FN) یک گلیکوپروتئین چندکاره با وزن مولکولی بالا است که ثبات ساختاری و خواص کاربردی ارگان ها و بافت های متنوعی را تحت تاثیر قرار می دهد (Stoffels,2013). ماتریس فیبرونکتین و ذخیره ی آن برای مهاجرت سلولی، تکثیر سلولی، اتصال سلولی، سلول کشی، پیام رسانی سلولی، آنژیوژنسیس، بیوستنز کلاژن، ساخت مجدد بافت پوششی، لخته سازی و فعالیت پلاکت ها ضروری است. همچنین فیبرونکتین ها برای ترمیم مکانیزم های موجود در شرایطی همچون کاهش شدت گلیکوپروتئین که سبب ایجاد ریزمحیط های سلولی معیوب و درد در ساختار بافت های دانه ای می شوند، اهمیت دارند. این فرآیند می تواند از بهبود زخم جلوگیری کند یا فرآیند ترمیم را متوقف کند. انباشتگی فیبرونکتین در فضای خارج سلولی سبب تعدیل شدن ترشح اجزای ترمیم کننده ی دیگری از جمله کلاژن نوع یک و سه، تناسکین، لامینین و فیبریلین می شود.
تصویر 4

مکانیزم مولکولی که فعالیت درمان زخم در پروپولیس را مورد هدف قرار می دهد:

همچنین نشان داده شده است که پروپولیس به دنبال ترکیباتی همچون فلاونوئیدها، ترکیبات فنولیک، ترپن ها و آنزیم ها، تاثیر رضایت بخشی بر روی فرآیندهای درمان زخم از جمله فعالیت های ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد. همچنین این ماده فعالیت رادیکال های آزاد (ROS) در بستر زخم را کاهش می دهد و به فرآیند ترمیم کمک می کند. همچنین پروپولیس با افزایش میزان کلاژن های نوع یک و سه در بافت ها، تاثیر چشمگیری بر متابولیزم های کلاژنی می گذارد. کاهش ROS و انباشتگی کلاژن به تنظیم ماتریس برون سلولی و ایجاد بافت های دانه ای کمک می کند. پروپولیس یک عامل درمانی توانمند است که می تواند متابولیزم فیبرونکتین را با بهبود شبکه ی فیبروز ماتریس برون سلولی و مانع شدن از تجزیه ی فیبرونکتین، تعدیل کند. اجزای فعال موجود در پروپولیس همچون کورستین و رزوراتول به ترتیب در C2C12 مغز استخوان از بیوسنتز فیبرونکتین و تولید TGF β-independent فیبرونکتین جلوگیری می کند. هر دوی این ترکیبات نقش مهمی را در تنظیم آرایش فیبرونکتین ایفا می کنند. همچنین مطالعات نشان داده اند که تحرک و مهاجرت سلول های مخاطی به میزان کاهش یافته‌ی فیبرونکتین در ماتریس برون سلولی وابسته است. کاهش مقادیر این گلیکوپروتئین در پروپولیس، به طرز موثری سبب بهبود زخم ها و تولید بافت دانه ای می شود. بنابراین تاثیر پروپولیس بر متابولیزم فیبرونکتین می تواند سبب اصلاح مکانیزم بهبود زخم شود.

خواص ژل رویال برای سلامتی :

ژل رویال یکی از محصولات زنبور عسل است که توانایی درمان بیماری های گوناگون انسانی را دارد. تصویر 5 فعالیت های بیولوژیکی ژل رویال به عنوان یک عامل آنتی اکسیدان، ضدتومور، ضدپیری، عصب گرا و ضد التهاب را نمایش می دهد.
تصویر 5

انواع مختلف فعالیت های بیولوژیکی ژل رویال :

ژل رویال و سلامتی اندام های تناسلی :

یک مطالعه ی تصادفی بالینی گزارش داده است که خواص ژل رویال در کاهش نشانگان پیش ماهانگی موثر است. یک مطالعه ی تصادفی بالینی آزمایشی از تاثیر خواص  ژل رویال بر درمان مشکلات ادراری و افزایش کیفیت زندگی در دوره ی پس از یائسگی در زنان گزارش داده است. خواص ژل رویال در برابر سم تناسلی اکسی متولون- القایی (OXM) که یک استروئید فعال است و از تستوسترون به عنوان یک مکانیزم دفاعی مشتق می شود، موثر عمل می کند. مطالعات اخیر نشان داده اند که خواص ژل رویال در آزمایشی که بر روی موش ها صورت گرفته است در برابر جراحت های اکسایشی عملکردی ایمن ایجاد می کند و همچنین دارای ترکیبات محرک اسپرماتوژنز است که می تواند مانع تولید سیتوکین های پیش التهابی شود. یک آزمایش دیگر بر روی خرگوش های نر تاثیرات مثبت این ماده بر زایایی، کیفیت و تولید منی، تمرکز تستوسترون، پروتئین های کلی و گلوکز خون را نشان داد. تعداد اسپرم های مرده و غیرعادی با کاهش نشانگرهای زیستی بار اکسایشی، کاهش یافت.خواص ژل رویال به صورت سنتی همواره از طریق تنظیم تمرکز هورمون در خون، کاهش هورمون محرک فولیکول (FSH) و افزایش تمرکز استروژن در موش های مسن برای درمان علائم یائسگی به کار رفته است. یک مطالعه نشان داده است که تغییر سطوح هورمونی که حاصل مصرف ژل رویال هستند، میزان اوسایت های تخمک گذاری شده و کیفیت آنها در موش های مسن را افزایش می دهند.
مکانیزم ها مولکولی که مسئول فعالیت های ضدپیری در ژل رویال هستند در تصویر 6 نمایش داده شده اند. کیفیت اوسایت ها با افزایش سن کاهش می یابد و کاهش تعداد تخمک ها عدم تعادل هورمونی را سرعت می بخشد. این اختلال در عملکرد هورمونی مسئول کاهش اندازه ی کیسه ی تخمدان و کیفیت اوسایت است. بار اکسایشی دلیل اصلی پیری است. افزایش بار اکسایشی و تخمک گذاری های مستمر باعث فقدان آنتی اکسیدان هایی از جمله SOD، کاتالیز و گلوتاتیون اس- ترانسفرز (GST) می شود. همچنین این موضوع باعث به حداقل رسیدن اندازه ی کیسه ی تخمدان و کیفیت اوسایت می شود. بار اکسایشی از طریق گلوتاتین (GSH)، گلوتاتین اس-ترانسفرز (GST)، گلوتاتین اس-ترانسفرز تتا 1 (GSTT1)، Bax و Bcl-2 منتقل می شود. GSH، GST و GSTT1 عوامل مستقیمی هستند که به زدودن ROS می پردازند و نقشی حیاتی را در از بین بردن بار اکسایشی سلول ایفا می کنند. مقادیر بالاتر Bax و مقادیر پایین تر Bcl-2 نیز پیری را افزایش می دهد و از کیفیت اوسایت می کاهد.
تصویر 6

مکانیزم مولکولی که مسئولیت فعالیت ضدپیری خواص ژل رویال را بر عهده دارد.
FSH و هورمون لوئینه کننده (LH) هورمون هایی هستند که در روند پیری نقش دارند. میزان FSH و LH با استروژن (E2) و اینهیبین که مربوط به سلول های تخمدان هستند کنترل می شود. کاهش اندازه ی کیسه ی تخمدان میزان ناکافی استروژن و اینهیبین را را به دنبال دارد و موجب افزایش سطوح FSH می شود. این فرآیند سپس باعث افزایش پیری تخمدان ها می شود. در سلول های جوان تخمدان، میزان بالاتر استروژن (E2) و اینهیبین برای پایین آوردن سطح FSH و LH نیاز است. این تطبیق می تواند با درمان های ضدپیری همچون مصرف مکمل های ژل رویال کسب شود. ترکیب عمده و فعال موجود در ژل رویال 10-HYDROXYL-2-DECEONIC ACID است. این ترکیب سنتز هورمون های تخمدانی را افزایش می دهد و سطح FSH و LH را در سلول های تخمدانی پایین نگه می دارد. همچنین از کوچک شدن کیسه ی تخمدان جلوگیری می کند و گردش هورمون ها را تعدیل می کند. بنابراین ژل رویال به جلوگیری از فرآیند پیری کمک می کند و یک محصول موثر ضد پیری است.

ژل رویال و درمان تحلیل عصبی و بیماری های حاصل از پیری :

وضعیت ذهنی ضعیف و عملکرد ضعیف آن همچون بیماری آلزایمر (AD) به طور عمده به دنبال افزایش سن در افراد مسن تجربه می شود. ژل رویال باعث تحریک عملکرد فیزیکی و ذهنی افراد پیر شده و اشتها و وزن آنها را افزایش می دهد. یک مطالعه نشان داده است که ژل رویال در آلزایمر تاثیرات حافظ اعصاب داشته است. تاثیرات رفتاری و نوروشیمیایی ژل رویال به صورت شیمیایی در موش های پیر مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه نشان داد حیوانات پیرتری که به آنها ژل رویال داده شده بود عملکرد ذهنی بهتر و طول عمر بیشتری پیدا کرده بودند. یک مطالعه ی دیگر گزارش داد که ژل رویال شامل عوامل افزایش دهنده ی طول عمر است و طول عمر نماتودهای Caenorhabditis elegans را افزایش می دهد. یک مطالعه ی دیگر نیز در رابطه با ارتقای سلامت روانی در انسان به دنبال مصرف ژل رویال به مدت 6 ماه گزارش داد.

 ژل رویال درمان زخم :

ژل رویال فعالیت بهبود زخم را تسریع می کند. تارهای رویان انسانی در هر دو مدل درمان زخم در آزمایشگاه و بیرون از آن، تحت تاثیر خواص ژل رویال، قادر بودند تا حرکت کنند و با کاهش ترشح و شکل گیری کلاژن، سطوح افینولیپیدها را افزایش دهند. بنابراین ژل رویال دوره ی درمان از بین رفتن پوسته های حاصل از جراحت را کوتاه می کند. یک مطالعه ی دیگر که بر روی استفاده از ژل رویال صورت گرفته است نشان می دهد که این ژل دارای خواص محافظ پوست در برابر اشعه ی فرابنفش سطح B است که سبب پیری پوست می شود. ژل رویال این عمل را از طریق افزایش تولید کلاژن شکل می دهد. این بدین جهت است که ژل رویال سبب ایجاد اتساع عروقی در اطراف زخم می شود که این عمل می تواند به گشاد شدن رگ ها و بهبود جریان خون کمک کند. همچنین ژل رویال به جهت فعالیت های ضدمیکروبی خود باعث جلوگیری از عفونت می شود.

نتیجه گیری و پیش بینی :

این بررسی کنونی بر روی خواص محصولات زنبور عسل همچون عسل، پروپولیس و ژل رویال بر روی سلامتی تمرکز داشت. این محصولات در ترکیبات فعالی همچون فلاونوئیدها، فنولید اسید، ترکیبات فنولیک، ترپن ها و آنزیم ها غنی هستند. این ترکیبات دارای نقش های بیولوژیکی در جلوگیری از برخی از بیماری ها و ارتقا سلامتی هستند. عسل، پروپولیس و ژل رویال دارای قابلیت های پررنگی هستند و خواص غذایی قابل توجه و ارزش های کاربردی بالایی دارند. بنابراین این محصولات زنبور عسل می توانند به عوامل دارویی قدرتمندی تبدیل شوند. با این حال باید به علت احتمال بروز حساسیت به هنگام مصرف این محصولات و همچنین یافتن دوز مناسب آنها به هنگام مصرف اقدامات محتاطانه ای از پیش شکل گیرد. بنابراین شکل دادن مطالعات بیشتر برای تعیین مکانیزم های مهم مربوط به فعالیت های داروشناختی این محصولات و تعیین میزان مصرفی مناسب برای کسب تضمینی خواص مرتبط به سلامتی ضروری است.

خواص عسل خواص عسل خواص عسل خواص عسل خواص عسل خواص عسل خواص عسل خواص عسل